ZUS czy OFE. Dyżur z ekspertami w redakcji "Głosu" [wideo]

Podczas dyżuru na pytania Czytelników odpowiadały: Danuta Borsuk-Zawadzka, zastępca dyrektora oddziału ZUS w Koszalinie, Beata Kalkowska, naczelnik wydziału oraz Katarzyna Nadolna-Gotowała, zastępca naczelnika wydziału.

- Mam 59 lat, jestem pracownikiem Poczty Polskiej. Jaka obecnie część mojej pensji jest odprowadzana na składkę emerytalną? Czy teraz to się zmieni?
- Stopa procentowa składki na ubezpieczenie emerytalne obecnie wynosi 19,52% podstawy jej wymiaru i taka pozostaje. Tu nic się nie zmieniło.

- To o co chodzi z ta składką? O czym mam decydować? OFE dawno temu już wybrałem.
- Pana wybór dotyczy tego, gdzie część tej składki ma być gromadzona. Od 1 lutego tego roku 2,92% podstawy wymiaru jest odprowadzane przez ZUS do wybranego przez pana OFE, 4,38% podstawy wymiaru jest zapisywane na subkoncie w ZUS . Może tak zostać, a może pan zdecydować, że cała część składki emerytalnej wynosząca 7,3% będzie zapisywana na subkoncie w ZUS.

- Czyli składka emerytalna za pracownika nie zostaje podwyższona?
- Nie.

- Kończę studia i mam nadzieję, że wkrótce podejmę pracę. Czy jest możliwość, że cała moja składka emerytalna będzie mogła być gromadzone w ZUS? Nie chcę wybierać żadnego OFE, bo nie znam tych funduszy, nie wiem, który lepszy, który gorszy. Co mam zrobić?
- Jest możliwość, aby cała pana składka była gromadzona w ZUS-ie. Jeśli podjął pan taką decyzję, to nie musi pan niczego robić.

- Czyli nie muszę składać żadnych oświadczeń?
- Nie.

- I nie będę za to ukarany?
- Na pewno nie.

- Czyli teraz nie będzie już tych losowań?
- Nie, nie będzie już żadnych losowań. Ostatnie ZUS zorganizował w styczniu tego roku.

- Jestem absolwentem Politechniki Koszalińskiej. Pracuję od stycznia tego roku w jednej ze spółdzielni mieszkaniowej. Nie wybrałem żadnego OFE. Czy ZUS mnie będzie losować, aby przydzielić mnie do jakiegoś funduszy? Bo składki do ZUS mają trafiać od lipca. A co będzie z moimi składkami od stycznia do czerwca?
- W ciągu czterech miesięcy od daty podjęcia pierwszego zatrudnienia ma pan prawo podpisać umowę o członkostwo w OFE. Wówczas, jeśli będzie pan chciał, aby część pana składki nadal była przekazywana do OFE powinien pan złożyć oświadczenie do ZUS.
Składka od stycznia jest w ZUS, lecz od miesiąca, w którym podpisze pan umowę z OFE 2,92% składki będzie przekazywana do wybranego OFE, a pozostała do ZUS.Gdy nie podpisze pan umowy z OFE, to całość składki trafi do ZUS.

- Skończyłam studia i w lutym podpisałam umowę z OFE na drugi filar. W sumie wolałabym mieć pieniądze na emeryturę w ZUS, ale myślałam, że takiej możliwości już nie mam. Co ja teraz mogę zrobić?
- Wystarczy nic nie robić w tej sprawie, a składki od lipca 2014 roku będą przekazywane do ZUS.

- Chcę przenieść swoje składki z OFE do ZUS. Czy coś zapłacę za taką zmianę?
- Nie.

- Czy OFE ma prawo pobrać jakąś prowizję za to, że zrywam z nimi umowę. Bo tak naprawdę będzie to zerwanie umowy?
- To nie będzie zarwanie umowy. Nie będzie pobrana żadna prowizja.

- Co będzie z pieniędzmi, które dotychczas odłożyłem w OFE? Zostaną w OFE, czy zostaną przekazane do ZUS? Bo jeśli zostaną w OFE, to co z nimi się dalej stanie? Czy one mi przepadną?
- Nic panu nie przepadnie. Jednostki rozrachunkowe zebrane w OFE pozostaną w OFE do czasu osiągnięcia przez panią wieku 10 lat przed wiekiem emerytalnym. Potem stopniowo są wycofywane i przekazywane na subkonto w ZUS.

- Co będzie jeśli nie złożę żadnego oświadczenia?
- To będzie traktowane, że podjął pan decyzję, aby pana składki emerytalne były przekazywane w całości do ZUS.

- ZUS pięć lat temu wylosował mnie i zapisał do OFE. Nie chcę niczego już zmieniać?
- Jeżeli życzy pan sobie, aby pana składka w wysokości 2,92% była odprowadzana do OFE, powinien pan dostarczyć do ZUS "Oświadczenie członka otwartego funduszu emerytalnego o przekazywaniu składki do otwartego funduszu emerytalnego oraz o zapoznaniu się z informacją dotyczącą powszechnego systemu emerytalnego oraz informacją dotyczącą otwartych funduszy emerytalnych" w terminie do 31 lipca tego roku.

- Gdzie takie oświadczenie muszę złożyć? Słyszałem, że muszę wypełnić dużo dokumentów i zanieść do OFE.
- To nie jest prawda. Oświadczenie można złożyć w każdej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, przesłać je pocztą czy poprzez internet w formie elektronicznej na Platformie Usług Elektronicznych - pue.zus.pl lub przez urzędomat w ZUS w Koszalinie lub ZUS w Kołobrzegu

- Do lipca. To oznacza, że w lipcu muszę iść do ZUS?
- Nie. Może pani iść już teraz i złożyć oświadczenie. Oświadczenia składa się od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 roku.

- Byłem w ZUS i wziąłem oświadczenie. Musiałem poświadczyć, że znam system emerytalny. Zrobiłem to, ale tak naprawdę nie wiem, na czym polegają wprowadzane zmiany. Na czym to tak w ogólnych założeniach polega.
- Emerytura składać się może ze środków odłożonych w ZUS na koncie ubezpieczonego, gdzie trafia cała składka lub może składać się ze środków zgromadzonych w ZUS i w OFE. Obecne zmiany wyeliminowały obowiązek członkostwa w OFE dla osób urodzonych po 31 grudnia 1968 roku, zmniejszyły wysokość składki odprowadzanej do OFE z 3,1% do 2,92 % oraz przewidziały obligatoryjne przenoszenie jednostek rozrachunkowych OFE na dziesięć lat przed powszechnym wiekiem emerytalnym na subkonto w ZUS, aby zapobiec niekorzystnym wahaniom rynków kapitałowych.

- Dostałem od kolegi druk oświadczenia, jaki mam wypełnić i zanieść do ZUS-u. Nie wiem jak go wypełnić. Co mam zaznaczyć, jeśli chcę, aby moje składki były odprowadzane w całości do ZUS?
- To w takim razie nie musi pan składać żadnego oświadczenia.

- Ciągle słyszę przy okazji OFE o "suwaku bezpieczeństwa". Co to takiego?
- "Suwak bezpieczeństwa" zakłada, że 10 lat przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego środki zgromadzone na koncie członka OFE będą stopniowo przekazywane każdego miesiąca do ZUS i zapisywane na indywidualnym subkoncie ubezpieczonego. Wprowadzenie "suwaka" ma chronić przed tzw. ryzykiem złej daty, czyli silnym załamaniem się kursów rynkowych w roku przejścia na emeryturę, co przełożyłoby się na obniżenie kapitału emerytalnego, a w konsekwencji na niższe świadczenie emerytalne. Suwak bezpieczeństwa będzie dotyczył zarówno osób, które zdecydowały się przenieść część przyszłej składki do ZUS, jak i tych, które chcą pozostawić ją w OFE. Dzięki stopniowemu przenoszeniu, w momencie przejścia na emeryturę, wszystkie środki będą w ZUS, który będzie nam wypłacał jedną, dożywotnią, każdego roku waloryzowaną emeryturę. Zarówno środki gromadzone w OFE, jak i na subkoncie w ZUS podlegają dziedziczeniu.

- Co to są te okienka transferowe?
- Tak naprawdę są to okresy, w których będziemy mogli dokonać wyboru, gdzie ma być gromadzona część naszej składki - w ZUS, czy w OFE. Pierwsze okienko transferowe już się rozpoczęło 1 kwietnia i potrwa do 31 lipca 2014 r. Tegoroczny wybór, czy chcemy odkładać na emeryturę w ZUS i OFE nie będzie ostateczny. Następne okienko będzie od 1 kwietnia do 31 lipca 2016 roku, a potem systematycznie co 4 lata, a więc w 2020 r., 2024 r., 2028 r. itd.

- Na czym polegała reforma OFE?
- Emerytura składać się może ze środków odłożonych w ZUS na koncie ubezpieczonego, gdzie trafia cała składka lub może składać się ze środków zgromadzonych w ZUS i w OFE.
Obecne zmiany wyeliminowały obowiązek członkostwa w OFE dla osób urodzonych po 31 grudnia 1968 roku, zmniejszyły wysokość składki odprowadzanej do OFE z 3,1% do 2,92 % oraz przewidziały obligatoryjne przenoszenie jednostek rozrachunkowych OFE na 10 lat przed powszechnym wiekiem emerytalnym na subkonto w ZUS, aby zapobiec niekorzystnym wahaniom rynków kapitałowych.

- Kto ma możliwość wyboru?
- Wyboru mogą dokonać obecni członkowie OFE.

- Ja przejdę na emeryturę za trzy lata. Mogę coś zmienić, czy nie?
- Jeżeli czytelnik nie jest członkiem OFE, to nic nie można zmienić. A jeśli jest członkiem OFE, to w sytuacji, gdy nie złoży oświadczenia, to od lipca 2014 roku będą zapisywane na koncie w ZUS.

- Jak będzie dzielona składka, jeśli przeniosę się do ZUS?
- W przypadku decyzji ubezpieczonego o pozostawieniu całej składki w ZUS, składka emerytalna (19,52%) będzie dzielona w następujący sposób:
12,22% trafi na indywidualne konto ubezpieczonego w ZUS (I filar),
7,3% trafi na indywidualne subkonto ubezpieczonego w ZUS (II filar) i będzie podlegać dziedziczeniu na takich samych zasadach jak w OFE.

- Jak będzie dzielona składka emerytalna, jeśli pozostanę w OFE?
- W przypadku decyzji o przekazywaniu części składki do OFE, składka emerytalna (19,52%) będzie dzielona w następujący sposób:
12,22% trafi na indywidualne konto ubezpieczonego w ZUS (I filar),
4,38% trafi na indywidualne subkonto ubezpieczonego w ZUS (II filar) i będzie podlegać dziedziczeniu na takich samych zasadach jak w OFE,
2,92% trafi do OFE (II filar).

- Jaka będzie różnica jeśli wybiorę ZUS, a co gdy wybiorę OFE?
- Od podjętej decyzji zależy jedynie podział składki emerytalnej. Jeśli "wybiorę ZUS" to cała moja składka będzie trafiać do ZUS na indywidualne konto (I filar) i indywidualne subkonto (II filar, składki dziedziczone na takich samych zasadach jak w OFE), a jeśli "wybiorę OFE" to moja składka emerytalna będzie trafiać w większości do ZUS, a w części do OFE.

- Czy moja emerytura, w związku z wprowadzonymi zmianami będzie wyższa?

- O wysokości przyszłej emerytury będzie decydować to, ile lat pracujemy (czyli jak długo płacimy składki) i to, jaka jest wysokość naszego wynagrodzenia (ponieważ składka emerytalna uzależniona jest od wysokości naszego wynagrodzenia). Suma zgromadzonych składek , w momencie przejścia na emeryturę, dzielona jest przez przewidywaną dalszą długość życia (wyrażoną w miesiącach) - tak wyliczana jest emerytura w systemie zdefiniowanej składki, który obowiązuje w Polsce od 1999 r. Widać prostą zależność - im dłużej pracujemy, tym większą mamy emeryturę.

- Gdzie znajdę oświadczenie o pozostaniu w OFE?
- Oświadczenie dostępne jest w oddziałach ZUS, na stronie internetowej www.zus.pl w zakładce Oświadczenie członka OFE oraz na stronach internetowych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Finansów oraz Komisji Nadzoru Finansowego.

- Co z tymi, którzy - urodzeni przed 1968 r. - mieli wybór, czy iść do ZUS czy OFE?
- Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. miały możliwość wyboru, czy podzielić składkę między Zakład Ubezpieczeń Społecznych i otwarty fundusz emerytalny. Obecnie mogą swój wybór potwierdzić lub pozostawić całą składkę w ZUS.

- Wyboru mogą dokonać obecni członkowie OFE, którym zostało więcej niż 10 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego. A co ze mną, mi do przejścia na emeryturę zostały cztery lata. I część moich pieniędzy jest odprowadzana do OFE. Czy mogę przenieść się do ZUS?
- Jeśli nie złoży pan oświadczenia, to od lipca 2014 roku pana składki będą zapisywane na koncie w ZUS.
Dziedziczenie

- Czy to prawda, że środki gromadzone w ZUS będą mogły być dziedziczone?
- Tak prawda. Chodzi tu jednak tylko o część składki, o tę która może być gromadzona w OFE, jak i na subkoncie w ZUS.

- Co to oznacza, że składki podlegają dziedziczeniu?
- Wprowadzone zmiany w systemie emerytalnym nie zmieniły zasad dziedziczenia, tak więc ta część składki emerytalnej, co do której mamy wybór ZUS/OFE, będzie podlegać dziedziczeniu na takich samych zasadach, niezależnie od decyzji, jaką podejmiemy.

- No dobrze, ale jak to wygląda praktycznie. Mam 57 lat, zostałem z ZUS-ie. Całe moje składki są gromadzone w ZUS, nie jestem członkiem OFE. Nigdy nie składałam żadnych dyspozycji na wypadek śmierci. Co by było ze zgromadzonymi składkami, gdybym umarła? Ja nikogo nie wskazałam jako spadkobiercy. Czy powinnam to zrobić?
- W tym przypadku składki zgromadzone w ZUS nie są dziedziczone.

- Miesiąc temu zmarł mój mąż. On pracował, nie był członkiem OFE. Nie wiedziałam, że składki w ZUS, czy jakaś ich część podlega dziedziczeniu. Co teraz mam zrobić? Czy muszę złożyć w ZUS jakiś wniosek o te składki po nim? Czy mogę je otrzymać jako gotówkę do ręki?
- Nie, ponieważ w tym przypadku składki nie są dziedziczone.

- Zmarła moją żona. Ona od trzech miesięcy brała emeryturę, ale wcześniej odprowadzała. składki do ZUS, a nie do OFE. Czy też mogę dostać jakieś pozostałe składki, których nie wybrała jako spadek po niej?
- Nie, ponieważ składki zgromadzone przez żonę nie podlegały dziedziczeniu.

- Mąż zmarł w grudniu 2013 roku. Mieliśmy sprawę spadkową, ale ja ani w sądzie ani w Urzędzie Skarbowym nie wykazałam w masie spadkowej jego składek w ZUS, bo nie wiedziałam, że z ZUSD po nim coś dziedziczymy. Co mam teraz zrobić?
- Nic, bo te składki w ZUS nie były dziedziczone.

- I ja i mąż jesteśmy w pełni ubezpieczeni na emeryturę w ZUS, nie zapisaliśmy się do żadnego OFE. Nie wiedzieliśmy, że tam odkładana tam jakaś część składki podlega dziedziczeniu. Nie wskazaliśmy nikogo jako spadkobierców. Czy powinniśmy iść do ZUS to zrobić?
- Nie, ponieważ te składki nie są dziedziczone.

- Jestem osobą samotną - nie mam żony, dzieci, ani już rodziców. Czy mogę iść do ZUS i zapisać komuś podlegającą dziedziczeniu część składki - bratankowi i bratanicy?
- Wszystko zależy od tego, czy jest pan członkiem OFE.

- Mam spisany testament i w nim prawie cały majątek zapisałem synowi swojej konkubiny (nie jest to mój syn, ale go przez 20 lat wychowywałem). Nie wskazałem tam składek na emeryturę z ZUS-u. Czy wystarczy jak te składki dopiszę do testamentu, czy muszę iść załatwić formalności w ZUS. Jestem teraz bardzo chory i wolałbym nigdzie nie chodzić, ale nie chcę, aby coś mu przepadło.
- Te składki w ZUS nie podlegają dziedziczeniu.

- Jestem członkiem OFE i wybieram się w tym roku na emeryturę. Jak będzie ona obliczona?
- Podstawę obliczenia pani emerytury będzie stanowiła suma środów zewidencjonowanych na koncie i subkoncie w ZUS (wraz z kwotą środków przeniesionych z OFE). Obliczając emeryturę ZUS całość składek podzieli przez dalsze średnie trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi, w jakim pani przejdzie na emeryturę.

- Czyli ja, jako członek OFE, będę musiała złożyć o emeryturę dwa wnioski - w ZUS i w OFE?
- Nie, złoży pani jeden wniosek w ZUS.