Jedyna taka wizualizacja Koszalina. Tak mogło wyglądać dawne miasto

Tę wyjątkową, komputerową wizualizację przygotował w 2006 roku Jerzy Grynkiewicz, wielki miłośnik starego Koszalina (niedługo potem, niestety, zmarł). Zrobił to we współpracy z koszalińskim Urzędem Miejskim, który obecnie dysponuje wizualizacją i chętnie nam ją użyczył, za co serdecznie dziękujemy.

Co prawda specjaliści kręcą nosem i mówią, że nie do końca jest ona zgodna z historycznymi realiami , ale to przecież nie jest podręcznik historii, ale dowód wielkiej miłości człowieka, który Koszalin pokochał prawdziwie. Warto ją przypomnieć także dlatego, że ostatnio kilka środowisk koszalińskich opowiedziało się za tym, aby jednej z nowych ulic nadać właśnie imię Jurka Grynkiewicza (w dziesiątą rocznicę jego śmierci, która przypada w sierpniu tego roku). Doszło już do spotkania autorów tego pomysłu z Piotrem Jedlińskim, prezydentem Koszalina, który nie mówi „nie” tej inicjatywie.

A jaki był średniowieczny Koszalin, który dekadę temu spróbował pokazać Jerzy Grynkiewicz? Na pewno dziś wydaje się, że był wyjątkowo mały. Ale tak mniej więcej prezentowały się wówczas wszystkie miasta na Pomorzu (każde z nich powstawało na takim samym układzie przestrzennym).

Ówczesny Koszalin miał kształt zbliżony do koła o powierzchni 15 hektarów. Do dziś zachował się rejestr z tamtego okresu, z którego wynika, że w mieście było wówczas 189 domów, w tym 29 szachulcowych i 30 zamieszkałych piwnic. W samym centrum miasta znajdował się czworokątny rynek, który jednocześnie pełnił rolę głównego placu targowego. Ulice krzyżowały się pod kątem prostym, tworząc regularną siatkę kwadratów i prostokątów. Domy w ówczesnym mieście początkowo były tylko drewniane. Później najbogatsi mieszczanie zaczęli stawiać pierwsze kamienice. Głównym elementem domu była obszerna sień, do której można było wjechać nawet wozem. Środek zajmował stół, przy ścianach stały skrzynie na odzież i pościel.

Najbardziej wyrazistym elementem średniowiecznej zabudowy był ratusz. Pierwszy koszaliński urząd miejski stanął na samym środku rynku, w drugiej połowie XIII wieku. Kilkakrotnie był przebudowany, co wynikało między innymi z pożarów, które go strawiły. W miarę dokładnie wiadomo jak wyglądał ten ratusz, który wybudowano po pożarze w 1504 roku. Miał wysoką wieżę, był jednopiętrowy, a w jego piwnicach mieściły się winiarnia i piwiarnia, a także areszt oraz pomieszczenia straży miejskiej. W czasie targu przy ratuszu stały budy kramarskie. Nieopodal umiejscowiony był też dom wagi miejskiej, gdzie znajdowały się wzorce obowiązujących wtedy w mieście miar lubeckich. Każdy z kupujących, za niewielką opłatą, mógł sprawdzić, czy nie został oszukany przez sprzedawcę. Przy ratuszu stał też pręgierz.

Inny charakterystyczny element średniowiecznego Koszalina - którego fragmenty możemy oglądać i dziś - to mury miejskie. Ich budowa ruszyła pod koniec XIII wieku, przy czym cegieł dostarczało siedem cegielni miejskich. Budowa murów przeciągała się bardzo długo, ich pierścień nie zamknął się jeszcze w 1310 roku.

Ostatecznie, gdy udało się go zamknąć, mury miejskie Koszalina liczyły półtora kilometra długości, a ich wysokość sięgała sześciu metrów. Umocnione zostały 46 czatowniami. Resztki średniowiecznych murów miejskich zachowały się do dziś przy ulicach Kazimierza Wielkiego, Bolesława Krzywoustego, Młyńskiej. Do miasta prowadziły tylko trzy bramy: Młyńska od północy, Nowa od wschodu i Wysoka od strony południowej.

Jednak do naszych czasów najlepiej zachowała się koszalińska katedra. Budować ją rozpoczęto w 1300 roku, a zakończono 33 lata później (z zewnątrz zmieniła się niewiele). Przez wieki, w północno-wschodniej części miast usytuowany był też klasztor cysterek, które w 1278 roku do Koszalina sprowadził biskup Herman von Gleichen.

Ze swoim średniowiecznym, architektonicznym charakterem Koszalin pożegnał się w 1718 roku, gdy miasto niemal doszczętnie spłonęło podczas wielkiego pożaru. Odbudowane zostało między innymi dzięki intensywnej pomocy króla pruskiego Fryderyka Wilhelma.

Przed wiekami w Koszalinie rządziło dwóch burmistrzów, a radnych wybierała tylko część mieszkańców. Władzę w mieście sprawowała rada miejska, a na jej czele, co ciekawe, nie stał jeden, ale dwóch burmistrzów. Pieczę nad majątkiem miejskim sprawowali dwaj podskarbi. To właśnie oni dbali o skarbiec, czyli o miejską kasę. W owym czasie rajcy miejscy nadzorowali sprawy handlu, rzemiosła i ceł, rolnictwa, bezpieczeństwa, urządzeń przeciwpożarowych, Zajmowali się też nadzorem nad administracją instytucji dobroczynnych. Co ważne, we władzach miejskich zasiadali reprezentanci nie tylko samych mieszczan. Znajdowali się tam również przedstawiciele okolicznej szlachty, którzy na terenie miasta nabyli nieruchomości i zarazem stali się obywatelami miejskimi.a

Kilkaset lat temu na jeziorze Jamno funkcjonował port należący do Koszalina, a po Bałtyku pływały statki należące do koszalińskiej floty handlowej. Własny port morski Koszalin założył w połowie XIV wieku, gdy udało się wykupić zachodnią część brzegu Jamna. Portową bazę stanowiły dwie wsie rybackie: Unieście i Czajcze, leżące na mierzei jamneńskiej, oddzielającej jezioro od morza. Załadunek i rozładunek statków odbywał się za pomocą małych łodzi, które później przepływały przez całe jezioro i przybijały do jego południowego brzegu, w pobliżu wsi Jamno. Morski handel rozwijał się tak dynamicznie, że na przełomie XV i XVI wieku Koszalin zafundował sobie całkiem sporą flotę handlową złożoną z niedużych okrętów. A że ich kapitanowie nie bali się dalszych rejsów to statki z koszalińską flagą regularnie zawijały do portów w Gdańsku, Straslundzie i Lubece, a nawet do portów skandynawskich. Czym wówczas handlowano? Głównie zbożem, miodem, rybami (śledzie łowiono najczęściej na łowiskach u duńskich wybrzeży Skanii), drewnem, solą, wyrobami żelaznymi i kamieniarskimi, winem oraz miedzią.

Popularne na gk24:

• Pijany policjant za kółkiem. Odmówił badania alkomatem [zdjęcia, wideo]
• 500 złotych na dziecko. Polaków będzie rodzić się więcej?
• Zmarł Tomasz Waleński - trener, zawodnik, działacz sportowy
• Napadli na księdza w Kołobrzegu [wideo z monitoringu]
• Wzruszająca historia. Zaginiony rok temu pies wrócił do domu [wideo]
• Wybieramy Miss Studniówek

Gk24.pl