Mury świątyni były w bardzo złym stanie. Zdarzało się, że z elewacji odpadały spore fragmenty
Kolejnym etapem są prace konserwatorskie wszystkich pozostałych elewacji bocznych, transeptu i prezbiterium oraz remont dachu oraz stalowej konstrukcji więźby dachowej; rekonstrukcja brakujących elementów architektonicznych zniszczonych w czasie drugiej wojny światowej; konserwacja i restauracja dzieł sztuki stanowiących wyposażenie wnętrza; przebadanie i odsłonięcie oraz konserwacji zachowanych malowideł ściennych w całym wnętrzu; montaż nowoczesnego systemu kamer monitorujących ruch wewnątrz i na zewnątrz świątyni co ułatwi ochronę obiektu; modernizacja systemu alarmowego chroniącego dzieła sztuki we wnętrzach poszczególnych kaplic bocznych; stworzenie zaplecza technicznego, warsztatowego i magazynowego; zakup rusztowań umożliwiających naprawy i kontrolę elementów na wysokości.
Przez najbliższe dwa i pół roku konserwatorzy będą wymieniać zniszczone cegły, a luki uzupełnić zaprawą.
Zakres tych prac pochłonie 25 milionów złotych i potrwa do 2015 roku. W tym samym roku zacznie się budowa centrum hotelowo-kulturalno-edukacyjnego , które będzie wspierało ruch turystyczny w Bazylice Mariackiej oraz w Centrum Gdańska. Na pustym placu przed Bazyliką Mariacką będzie mógł powstać zespół około 12 kamienic zniszczonych w czasie drugiej wojny światowej, usytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła. Kompleks o łącznej powierzchni użytkowej ok. 3400 m2 pełniłby funkcje hotelowe, muzealne, edukacyjno-kulturalne i konferencyjne w nawiązaniu do tradycji funkcjonującej w tym miejscu przez kilkaset lat szkoły parafialnej.
Uzupełnianie ubytków wschodniej strony wieży bazyliki
Zespół architektoniczny mieściłby również zaplecze biurowo-usługowe działające na rzecz wsparcia turystyki i kultury. Kwota jaka została przeznaczona na trzeci i ostatni etap prac to 15 milionów złotych.
Wykaz historycznych prac konserwatorskich i remontowych wieży głównej bazyliki
W 1693 zostały wymienione zgniłe, dębowe pale w konstrukcji fundamentów wieży oraz zostały poczynione prace przy kamiennym fryzie wieńczącym wieżę (partie muru wzniesione z małej cegły holenderskiej zachowały się w elewacji południowej i wschodniej zwieńczenia wieży). Prace prowadzone były przez budowniczego miejskiego Bartela Ranischa. W 1787 stwierdzono silne pęknięcia wieży spowodowane drganiami powstającymi podczas bicia w dzwony oraz przenoszeniem drgań przez belkowanie wnętrza wieży. Próbowano je naprawić w roku 1853, gdy zaobserwowano, iż pęknięć przybywa.
W latach 1927-28 stwierdzono, że od dawna planowane i ciągle odkładane w czasie prace konserwatorskie kościoła muszą rozpocząć się niezwłocznie. Najpoważniejsze szkody wykazywała wieża dzwonna. Działające w kierunku wschodnio-zachodnim silne wibracje wywołane dzwonieniem, w ciągu stuleci spowodowały w południowej ścianie wieży pęknięcie przez pełną grubość muru biegnące na całej wysokość wieży. Po usunięciu luźnego materiału pęknięcie okazało się tak szerokie, że mógł się w nim zmieścić dorosły człowiek.
Specjalista w zakresie statyki budowli, prof. Kohnke z Politechniki Gdańskiej, wykonał projekt i obliczenia prac ratowniczych ciężko zagrożonej wieży. We wnętrzu wieży wykonano trzy pierścienie z żelbetu, które związano ze sobą ośmioma pionowymi podporami.
Po wzmocnieniu i powiązaniu wnętrza wieży przystąpiono do naprawy rozdarć i pęknięć murów, które "zszyto" przez wypełnienie ich ciśnieniowo płynnym betonem. Zabiegom tym poddano wszystkie partie murów wieży, które wykazywały pęknięcia lub pustki. Miejsca te najpierw wypłukiwano, a następnie miejscowo wypełniano betonem wtłaczanym ciśnieniowo. Dla wykonania tych prac niezbędne było wzniesienie rusztowań na pełną wysokość wieży.
Następnie przystąpiono do prac konserwatorskich przy powierzchni murów. Sprowadzono i zastosowano ręcznie formowane cegły dużego "klasztornego" formatu. Natomiast wszystkie całkowicie zwietrzałe gzymsy z kamienia naturalnego oraz nakrycia przypór zastąpiono nowym materiałem kamiennym. Wybrano do tego celu zbity wapień "muszlowy" z okolic Würzburga z kamieniołomu firmy "Zeidler und Wimmel", która także zapewniła wykwalifikowanych kamieniarzy. W 1945 zamurowano wyrwy w przywieżowej kaplicy św. Rajnolda, natomiast w roku 1947 przed rozpoczęciem budowy dachów nad nawą główną kościoła przystąpiono do naprawy północnej przypory wschodniej elewacji wieży.
Spękania przypory znajdowały się ponad 30 metrów nad poziomem sklepień. Rusztowanie wzniesiono w końcu listopada 1947 r. Pomimo niekorzystnych warunków atmosferycznych prace murarskie przy naprawie przypory zakończono w grudniu 1947 r.
W 1952 wykonano drewniane rusztowanie wewnątrz wieży na wysokość 70 m, przekuto 27 otworów na wylot w murach o grubości od 2,10 do 2,50 m oraz zamocowano w nich stalowe ankry ze śrubami i klamrami (klinowanie ankier wykonano na zewnątrz wieży na wysokości od 0 do 70 m z ruchomego wyciągu), wykuto 8 otworów w murach wieży na głębokość do 70 cm w kształcie rozszerzonym w głąb murów oraz osadzono w nich końce ankier na zaprawie cementowej (zabieg na wys. od 0-70 m), na wysokości od 60 do 70 m wykuto 30 gniazd dla belek stropowych oraz zastrzałów podtrzymujących stropy zabezpieczające, rozebrano 36,49 m3 górnej części murów wieży dla wieńca żelbetowego o wymiarach 0,50 x 1.40 m, wykonano ławy i podciągi żelbetowe na wysokości 70 m z betonu żwirowego o zawartości 350 kg cementu na 1m3 (łącznie zużyto 56,12 m3 betonu, 112,25 m2 deskowania oraz 6149,38 kg zbrojenia), na podciągach na wys. 70 m wykonano betonowy strop z prefabrykowanych i wibrowanych na budowie płyt żelbetowych o wymiarach 0,50 x 3,00 m i grub. 0,14 m zbrojonych prętami o średnicy 8 mm, wykonano spawane więzary dachowe kratowe i wiatrownice na wys. ok. 74 m., stalową konstrukcję więźby przykryto stropodachem z dyli (profilowanych płyt) żelbetowych wykonanych z betonu o wytrzymałości około 250 kg/m2 i zawartością cementu 370 kg / m3 (łączna powierzchnia pokrycia dachowego 498,69 m 2 ), żelbetowy stropodach przykryto dachówką holenderką mocowaną na zaprawie cementowo-wapiennej, stalową konstrukcję dachu oczyszczono mechanicznie i zabezpieczono minią ołowianą i dwukrotnie pomalowano szatą farbą na lnianym pokoście.
Naprawa konstrukcji żelbetowej wzmacniającej mury wieży uszkodzonej na skutek pożaru.
Ostrożnie skuto dłutami na głębokość 15 cm uszkodzone partie betonu na podciągach i słupach na łącznej powierzchni 210,96 m2, przy użyciu wibratorów wykonano uzupełnienia odkutych wcześniej części konstrukcji żelbetowej przy wcześniejszym starannym oczyszczeniu betonu i stali szczotkami stalowymi, wykonano dodatkowe zbrojenia zewnętrznej powierzchni żelbetu siatką stalową z drutu o średnicy 6 mm na krzyż w odstępach co 15 cm (łącznie wykonano betonowe wzmocnienia o objętości 31.64 m3.
Roboty dodatkowe
Wykonano gzyms o długości 66,20 mb na wieży na wysokości 70 m wykonany z płyt żelbetowych podwieszonych do wzmocnionej konstrukcji więzarów dachowych, wykonano chorągiewki z blachy miedzianej zawierające daty i herby.
Źródło: na podstawie opracowania Tomasza Korzeniowskiego, Głównego Konserwatora Zabytków Bazyliki Mariackiej w Gdańsku.
Michał Pietrzak - Niedźwiedź włamał się po smalec w Dol. Strążyskiej
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?