Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Etapy realizacji prac konserwatorskich i restauratorskich Bazyliki Mariackiej w Gdańsku

Redakcja
Ustawianie 80-metrowej wysokości rusztowań wokół wieży bazyliki trwało miesiąc. Konstrukcja zostanie zdemontowana dopiero za dwa i pół roku.
Ustawianie 80-metrowej wysokości rusztowań wokół wieży bazyliki trwało miesiąc. Konstrukcja zostanie zdemontowana dopiero za dwa i pół roku.
Pierwszym etapem prac, który pochłonie 15 milionów złotych i będzie trwał do końca 2010 roku są kompleksowe prace konserwatorskie przy wszystkich oknach kościoła oraz zewnętrznych elewacjach i dachu wieży głównej.
Mury świątyni były w bardzo złym stanie. Zdarzało się, że z elewacji odpadały spore fragmenty
Mury świątyni były w bardzo złym stanie. Zdarzało się, że z elewacji odpadały spore fragmenty

Mury świątyni były w bardzo złym stanie. Zdarzało się, że z elewacji odpadały spore fragmenty

Kolejnym etapem są prace konserwatorskie wszystkich pozostałych elewacji bocznych, transeptu i prezbiterium oraz remont dachu oraz stalowej konstrukcji więźby dachowej; rekonstrukcja brakujących elementów architektonicznych zniszczonych w czasie drugiej wojny światowej; konserwacja i restauracja dzieł sztuki stanowiących wyposażenie wnętrza; przebadanie i odsłonięcie oraz konserwacji zachowanych malowideł ściennych w całym wnętrzu; montaż nowoczesnego systemu kamer monitorujących ruch wewnątrz i na zewnątrz świątyni co ułatwi ochronę obiektu; modernizacja systemu alarmowego chroniącego dzieła sztuki we wnętrzach poszczególnych kaplic bocznych; stworzenie zaplecza technicznego, warsztatowego i magazynowego; zakup rusztowań umożliwiających naprawy i kontrolę elementów na wysokości.

Przez najbliższe dwa i pół roku konserwatorzy będą wymieniać zniszczone cegły, a luki uzupełnić zaprawą.
Przez najbliższe dwa i pół roku konserwatorzy będą wymieniać zniszczone cegły, a luki uzupełnić zaprawą.

Przez najbliższe dwa i pół roku konserwatorzy będą wymieniać zniszczone cegły, a luki uzupełnić zaprawą.

Zakres tych prac pochłonie 25 milionów złotych i potrwa do 2015 roku. W tym samym roku zacznie się budowa centrum hotelowo-kulturalno-edukacyjnego , które będzie wspierało ruch turystyczny w Bazylice Mariackiej oraz w Centrum Gdańska. Na pustym placu przed Bazyliką Mariacką będzie mógł powstać zespół około 12 kamienic zniszczonych w czasie drugiej wojny światowej, usytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła. Kompleks o łącznej powierzchni użytkowej ok. 3400 m2 pełniłby funkcje hotelowe, muzealne, edukacyjno-kulturalne i konferencyjne w nawiązaniu do tradycji funkcjonującej w tym miejscu przez kilkaset lat szkoły parafialnej.

Uzupełnianie ubytków wschodniej strony wieży bazyliki
Uzupełnianie ubytków wschodniej strony wieży bazyliki

Uzupełnianie ubytków wschodniej strony wieży bazyliki

Zespół architektoniczny mieściłby również zaplecze biurowo-usługowe działające na rzecz wsparcia turystyki i kultury. Kwota jaka została przeznaczona na trzeci i ostatni etap prac to 15 milionów złotych.

Wykaz historycznych prac konserwatorskich i remontowych wieży głównej bazyliki

W 1693 zostały wymienione zgniłe, dębowe pale w konstrukcji fundamentów wieży oraz zostały poczynione prace przy kamiennym fryzie wieńczącym wieżę (partie muru wzniesione z małej cegły holenderskiej zachowały się w elewacji południowej i wschodniej zwieńczenia wieży). Prace prowadzone były przez budowniczego miejskiego Bartela Ranischa. W 1787 stwierdzono silne pęknięcia wieży spowodowane drganiami powstającymi podczas bicia w dzwony oraz przenoszeniem drgań przez belkowanie wnętrza wieży. Próbowano je naprawić w roku 1853, gdy zaobserwowano, iż pęknięć przybywa.

W latach 1927-28 stwierdzono, że od dawna planowane i ciągle odkładane w czasie prace konserwatorskie kościoła muszą rozpocząć się niezwłocznie. Najpoważniejsze szkody wykazywała wieża dzwonna. Działające w kierunku wschodnio-zachodnim silne wibracje wywołane dzwonieniem, w ciągu stuleci spowodowały w południowej ścianie wieży pęknięcie przez pełną grubość muru biegnące na całej wysokość wieży. Po usunięciu luźnego materiału pęknięcie okazało się tak szerokie, że mógł się w nim zmieścić dorosły człowiek.

Specjalista w zakresie statyki budowli, prof. Kohnke z Politechniki Gdańskiej, wykonał projekt i obliczenia prac ratowniczych ciężko zagrożonej wieży. We wnętrzu wieży wykonano trzy pierścienie z żelbetu, które związano ze sobą ośmioma pionowymi podporami.

Po wzmocnieniu i powiązaniu wnętrza wieży przystąpiono do naprawy rozdarć i pęknięć murów, które "zszyto" przez wypełnienie ich ciśnieniowo płynnym betonem. Zabiegom tym poddano wszystkie partie murów wieży, które wykazywały pęknięcia lub pustki. Miejsca te najpierw wypłukiwano, a następnie miejscowo wypełniano betonem wtłaczanym ciśnieniowo. Dla wykonania tych prac niezbędne było wzniesienie rusztowań na pełną wysokość wieży.

Następnie przystąpiono do prac konserwatorskich przy powierzchni murów. Sprowadzono i zastosowano ręcznie formowane cegły dużego "klasztornego" formatu. Natomiast wszystkie całkowicie zwietrzałe gzymsy z kamienia naturalnego oraz nakrycia przypór zastąpiono nowym materiałem kamiennym. Wybrano do tego celu zbity wapień "muszlowy" z okolic Würzburga z kamieniołomu firmy "Zeidler und Wimmel", która także zapewniła wykwalifikowanych kamieniarzy. W 1945 zamurowano wyrwy w przywieżowej kaplicy św. Rajnolda, natomiast w roku 1947 przed rozpoczęciem budowy dachów nad nawą główną kościoła przystąpiono do naprawy północnej przypory wschodniej elewacji wieży.

Spękania przypory znajdowały się ponad 30 metrów nad poziomem sklepień. Rusztowanie wzniesiono w końcu listopada 1947 r. Pomimo niekorzystnych warunków atmosferycznych prace murarskie przy naprawie przypory zakończono w grudniu 1947 r.

W 1952 wykonano drewniane rusztowanie wewnątrz wieży na wysokość 70 m, przekuto 27 otworów na wylot w murach o grubości od 2,10 do 2,50 m oraz zamocowano w nich stalowe ankry ze śrubami i klamrami (klinowanie ankier wykonano na zewnątrz wieży na wysokości od 0 do 70 m z ruchomego wyciągu), wykuto 8 otworów w murach wieży na głębokość do 70 cm w kształcie rozszerzonym w głąb murów oraz osadzono w nich końce ankier na zaprawie cementowej (zabieg na wys. od 0-70 m), na wysokości od 60 do 70 m wykuto 30 gniazd dla belek stropowych oraz zastrzałów podtrzymujących stropy zabezpieczające, rozebrano 36,49 m3 górnej części murów wieży dla wieńca żelbetowego o wymiarach 0,50 x 1.40 m, wykonano ławy i podciągi żelbetowe na wysokości 70 m z betonu żwirowego o zawartości 350 kg cementu na 1m3 (łącznie zużyto 56,12 m3 betonu, 112,25 m2 deskowania oraz 6149,38 kg zbrojenia), na podciągach na wys. 70 m wykonano betonowy strop z prefabrykowanych i wibrowanych na budowie płyt żelbetowych o wymiarach 0,50 x 3,00 m i grub. 0,14 m zbrojonych prętami o średnicy 8 mm, wykonano spawane więzary dachowe kratowe i wiatrownice na wys. ok. 74 m., stalową konstrukcję więźby przykryto stropodachem z dyli (profilowanych płyt) żelbetowych wykonanych z betonu o wytrzymałości około 250 kg/m2 i zawartością cementu 370 kg / m3 (łączna powierzchnia pokrycia dachowego 498,69 m 2 ), żelbetowy stropodach przykryto dachówką holenderką mocowaną na zaprawie cementowo-wapiennej, stalową konstrukcję dachu oczyszczono mechanicznie i zabezpieczono minią ołowianą i dwukrotnie pomalowano szatą farbą na lnianym pokoście.

Naprawa konstrukcji żelbetowej wzmacniającej mury wieży uszkodzonej na skutek pożaru.
Ostrożnie skuto dłutami na głębokość 15 cm uszkodzone partie betonu na podciągach i słupach na łącznej powierzchni 210,96 m2, przy użyciu wibratorów wykonano uzupełnienia odkutych wcześniej części konstrukcji żelbetowej przy wcześniejszym starannym oczyszczeniu betonu i stali szczotkami stalowymi, wykonano dodatkowe zbrojenia zewnętrznej powierzchni żelbetu siatką stalową z drutu o średnicy 6 mm na krzyż w odstępach co 15 cm (łącznie wykonano betonowe wzmocnienia o objętości 31.64 m3.

Roboty dodatkowe
Wykonano gzyms o długości 66,20 mb na wieży na wysokości 70 m wykonany z płyt żelbetowych podwieszonych do wzmocnionej konstrukcji więzarów dachowych, wykonano chorągiewki z blachy miedzianej zawierające daty i herby.

Źródło: na podstawie opracowania Tomasza Korzeniowskiego, Głównego Konserwatora Zabytków Bazyliki Mariackiej w Gdańsku.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Michał Pietrzak - Niedźwiedź włamał się po smalec w Dol. Strążyskiej

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera