Gmina Sławno: Historia najdłuższej wsi

Boleszewo na mapie z 1935 roku.

Boleszewo to wieś o średniowiecznej metryce, oddalona od Sławna o około 6 kilometrów. Powstała w wyniku kolonizacji niemieckiej w XIV stuleciu. Jest to najdłuższa wioska w gminie Sławno, ciągnie się wzdłuż drogi na długości około 9,5 kilometra.

Do 1945 roku wieś nosiła nazwę Rötzenhagen. Wcześniejsze nazwy: Ritzenhagen (1618 na mapie Lubinusa), Rotzenhagen (1628). Po roku 1945 przejściowo nosiła nazwę Rościszewo, a od początku lat 50-tych: Boleszewo.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1330 roku, kolejna z 1575 (książę Jan Fryderyk powołuje się na dokument z 1512 roku potwierdzający rodowi Natzmerów własność w Boleszewie).

Z czasem Boleszewo przekształciło się w wieś majątkową. Majątki A, B i C należały do Natzmerów. W XVIII i XIX wieku często zmieniały właścicieli. Majątki B i C w początkach XX wieku przekształciły się w duże gospodarstwa chłopskie. Najdłużej , bo do roku 1935 przetrwał majątek A. Obok majątków istniała także wieś chłopska.

W XIX wieku powstały: kolonie Łany (niem. Grünheide) i Granicznik (Grenzhof).

W 1818 roku wieś liczyła 242 mieszkańców, w 1864 - 568. w 1895 - 526, w 1905 - 576, w 1939 - 483. Liczba gospodarstw w 1895 wynosiła 99, w 1925 - 104, a w 1939 - 111. Powierzchnia wsi w 1939 roku to - 1085 ha. W 1939 roku we wsi było 8 gospodarstw do 2 ha, 24 - od 2 do 10 ha, 29 - od 11 do 20 ha, 7 - od 21 do 30 ha. 6 od 31 do 49 ha, 2 - od 50-60 ha i l powyżej 150 ha.

W 1939 roku obok 3 właścicieli ziemskich mieszkało we wsi 61 gospodarzy - chłopów, 19 robotników najemnych (wśród nich Polacy), 3 pracowników leśnych, 8 rzemieślników, 2 nauczycieli. W wiosce był punkt pocztowy, sklep, przedstawicielstwo banku , piekarnia, 2 młyny i gospoda. Działały związki i stowarzyszenia, m. in stowarzyszenie gimnastyczne "Germania", amatorska straż pożarna, stowarzyszenie młodych kobiet oraz weteranów wojennych.

Kościół zbudowany został w XIV wieku. Około 1500 roku został zastąpiony budowlą ryglową (zachowała się do dziś gotycka wieża). W 1915 roku ryglowy kościół zastąpiono ceglanym o zbliżonej bryle. Zachowało się historyczne wyposażenie. Na początku XX wieku znany niemiecki rzeźbiarz i grafik pochodzący ze Sławna Wilhelm Gross wykonał na zlecenie właścicieli majątku rodziny Wally płaskorzeźbę przedstawiająca Chrystusa błogosławiącego żniwiarzy. Płaskorzeźba znajduje się nad drzwiami do zakrystii.

Na terenie przykościelnym znajdował się cmentarz. Od czasów reformacji do 1945 roku świątynia podlegała parafii w Rzyszczewie. Po wojnie kościół przejęty został przez katolików. Poświęcony został 8 maja 1947 roku. Obecnie jest kościołem filialnym parafii w Słowinie.

W latach 1926 - 1927 zbudowano nową szkołę z placem sportowym. Uczęszczało do niej około 70 uczniów. Ostatnim nauczycielem niemieckim był Erwin Beilfuss (uczył od 1924 do 1945 r.). W starej szkole powstała gospoda. Dobudowano do niej salę wiejską. Od 1878 roku przez wieś przebiega linia kolejowa Sławno - Darłowo. W Boleszewie był przystanek, a następnie powstał niewielki dworzec. Od niedawna pociąg na tej trasie - mimo przeprowadzonego remontu torów - przestał kursować.

Ukształtowany w poprzednich stuleciach układ przestrzenny wsi niewiele się zmienił - jest to rzędówka. Rzędówka, to rodzaj zabudowy wiejskiej, wykształcony jeszcze w średniowieczu. Charakteryzuje się luźną zabudową wzdłuż drogi, najczęściej po jej jednej stronie i prostopadle do drogi biegnącymi szerokimi pasami pól, których szerokość odpowiada szerokości zagrody gospodarskiej znajdującej się po drugiej stronie drogi.

Większość budynków znajduje się po północnej stronie głównej drogi wiejskiej. Były to pierwotnie 3-4- budynkowe zagrody.

Majątki A i D stanowiły jedno założenie zlokalizowane na wschodnim krańcu wsi. Dwór z niewielkim parkiem dochodził do brzegów przepływającej w pobliżu Moszczenicy.

Dwór z przełomu XVIII i XIX wieku wraz z jedną ze stodół ryglowych stanowią najcenniejszą pozostałość po historycznych majątkach.

Wojska radzieckie wkroczyły do wsi 6 marca 1945 roku. W grudniu 1946 roku niemieccy mieszkańcy zostali wysiedleni. Ich miejsce zajęli pochodzący z różnych stron Polacy.

W wiosce powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne działające do 1991 roku. Do końca lat 80-tych ubiegłego wieku działał Klub Ksiązki i Prasy "Ruch". Po wojnie działała we wsi Szkoła Podstawowa rozbudowana w końcu lat 50-tych. Nadano jej imię Ofiar Katynia. Zlikwidowana została w 2012 roku. W wiosce działa kilka zakładów rzemieślniczych, są sklepy spożywczo - przemysłowe. Boleszewo zamieszkiwało w 2006 roku 466 osób.