Rakotwórczy związek unosi się nad Szczecinkiem. To paskudztwo może zabić

Wyniki naszych badań znalazły się w raporcie o jakości powietrza w województwie - powiedział nam dr Andrzej Grobelny, dyrektor szczecineckiego sanepidu. Wyniki są przerażające. W pyle, unoszącym się w powietrzu nad Szczecinkiem, w zeszłym roku utrzymywało się bardzo wysokie stężenie wyjątkowo niebezpiecznej dla zdrowia substancji zwanej benzo (a)pirenem. W każdym metrze sześciennym znajdowało się 4,8 nanograma tego rakotwórczego węglowodoru. To blisko pięć razy więcej, niż przewiduje tzw. poziom docelowy (1 ng/m3).

Brudy na sączku

Dane pochodzą z punktu pomiarowego przy ul. Artyleryjskiej. Tu zamontowane są sączki, na których osadza się wszystko, co unosi się w powietrzu. Skład pyłu jest badany na spektrografie atomowym w sanepidzie w Szczecinie. Próbki trafiają do laboratorium z 6 przypadkowych dni w każdym miesiącu. Na tej podstawie oblicza się średnioroczne stężenie m.in. benzo (a)pirenu.

Sytuacja wyraźnie się pogarsza. Wyniki za rok 2007 też były złe: nad Szczecinkiem zmierzono wówczas benzo (a)piren w stężeniu 3,8 ng/m sześcienny. Jak było w latach poprzednich? Nie wiadomo, bo sanepid dopiero od dwóch lat bada powietrze na zawartość pyłu drobnego i zawartych w nim szkodliwych substancji. - Długo się staraliśmy, aby nasz punkt pomiaru stał się krajowym punktem monitoringu powietrza - mówi Andrzej Grobelny.

Benzo(a)piren nie tylko w Szczecinku

Powody do zaniepokojenia mogą mieć też mieszkańcy Koszalina. Tu także normy stężeń benzo (a)pirenu są kilkukrotnie przekroczone - w roku 2008 było go 2,8 nanograma w m szesc. (rok wcześniej 3,2 ng/m3 przy normie 1 ng/m3). Benzo (a)piren zalicza się do tzw. wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Jest stwierdzone, że to wyjątkowo niebezpieczna substancja wywołująca zmiany nowotworowe w różnych tkankach. Związek wykazuje niską toksyczność ostrą, ale bardzo wyraźną toksyczność przewlekłą. Powstaje podczas spalania drewna iglastego, przy produkcji asfaltu, w piecach koksowniczych, jest też w spalinach samochodowych.

Aż 5 lat na poprawę

Co teraz? Marszałek województwa ma obowiązek opracować program ochrony powietrza (w porozumieniu ze starostą), mający na celu doprowadzenie do roku 2013 do osiągnięcia poziomu docelowego. Wcześniej jednak trzeba ustalić winowajcę lub winowajców tak dramatycznego zanieczyszczenia powietrza w Szczecinku. To nie będzie łatwe, bo źródłem benzo (a)pirenu jest energetyka, przemysł, ruch samochodowy, palenie tytoniu, a nawet spalanie drewna.

- Miasto nie ma żadnych kompetencji do zajmowania się tymi sprawami, to zadanie Urzędu Marszałkowskiego i Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Ale burmistrz Jerzy Hardie-Douglas będzie naciskał na te instytucje, aby jak najszybciej zajęły się problemem - mówi Konrad Czaczyk, rzecznik ratusza.

Naciski mogą pomóc

Małgorzata Landsberg-Uczciwek, naczelnik wydziału ochrony środowiska WIOŚ: - Zastanawiam się, czy nie zorganizować w Szczecinku spotkania w celu wyjaśnienia, co należy teraz zrobić - nasza rozmówczyni nie ukrywa, że naciski ze strony mieszkańców i władz lokalnych mogą przyspieszyć np. kontrole w miejscowych firmach pod kątem emisji zanieczyszczeń. Dokładne ustalenie, jakie są źródła zanieczyszczenia, to podstawa programu ochrony powietrza i dalszych działań.