Akt narodzin Koszalina prosto z niemieckiego archiwum [zdjęcia]

W 1266 roku wystawiono akt lokacyjny, który nadał prawa miejskie Koszalinowi. Ten najważniejszy dla miasta dokument jest dziś w niemieckim Greifswaldzie. Pojechaliśmy, zobaczyliśmy, dotknęliśmy. Oryginalny, koszaliński akt lokacyjny znajduje się dziś w Archiwum Krajowym w Greifswaldzie, w pomorskim mieście powiatowym, położonym niedaleko polskiej granicy. Za dwa lata - z okazji 750 rocznicy nadania praw miejskich - trafi on do Koszalina, jako największa atrakcja przygotowywanej wystawy. My jednak już teraz postanowiliśmy zobaczyć go i przybliżyć jego historię naszym Czytelnikom. Wraz z pracownikami koszalińskiego Archiwum Państwowego pojechaliśmy do Greifswaldu. Na miejscu, dzięki uprzejmości niemieckich archiwistów, mogliśmy z bliska zobaczyć i dotknąć ten historyczny dokument, który przed wiekami rozpoczął miejską przygodę Koszalina. Pierwsze wrażenia? Jego skromne rozmiary i niepozorny wygląd. W niczym nie przypomina majestatycznych dokumentów średniowiecznych, do widoku których przyzwyczaiły nas filmy i telewizyjne programy. Brakuje też charakterystycznej pieczęci biskupa kamieńskiego Hermana von Gleichena, który akt wystawił (patrz ramka), ale ta - jak się dowiedzieliśmy - kiedyś była. - Niestety, nie przetrwała ona do naszych czasów - mówi Joanna Chojecka, dyrektorka Archiwum Państwowego w Koszalinie. - W ciągu wieków uległa zniszczeniu, pozostał sam akt. To kluczowy dla historii naszego miasta dokument i można się tylko cieszyć, że przetrwał on tyle czasu i nie zaginął gdzieś podczas różnych, historycznych zawieruch - dodaje. Akt lokacyjny - jako jeden z najcenniejszych dokumentów - był przechowywany w miejskim ratuszu od chwili jego wystawienia w XIII wieku do ostatnich lat II wojny światowej. W chwili, gdy front zbliżał się do miasta zapadła decyzja o ratowaniu historycznej dokumentacji i przewiezieniu jej do Archiwum Prowincjonalnego w Szczecinie. Gdy wiadomo już było, że Szczecin po wojnie znajdzie się w granicach Polski, koszalińskie dokumenty powędrowały dalej na zachód, właśnie do Greifswaldu, w którym to utworzono nowe archiwum. Dziś znajduje się tutaj 259 dokumentów z koszalińskiego magistratu (lata 1266 -1714) i 279 dokumentów z klasztoru cysterek , który przez kilkaset lat funkcjonował na terenie miasta (lata 1277-1588). Czy jest szansa na to, że kiedyś całe to archiwum trafi na stałe z powrotem do Koszalina? - O, to już jest sprawa międzynarodowa - uśmiecha się Uwe Rodig z Archiwum w Greifswaldzie. - Takie decyzje mogą zapaść tylko na szczeblu rządowym. Natomiast na pewno do Koszalina przywieziemy za dwa lata, na szykowaną wystawę, kilkadziesiąt najważniejszych dokumentów. Oczywiście, wśród nich nie zabraknie też aktu lokacyjnego. Już teraz zapraszamy wszystkich koszalinian do ich obejrzenia - zachęca niemieck archiwista. Więcej o naszej wizycie w Archiwum Krajowym w Greifswaldzie przeczytacie w piątkowym "Głosie Koszalina". Galerii zdjęć szukajcie też na www.gk24.pl/galerie AKT LOKACYJNY 23 maja 1266 roku - ówczesny właściciel ziemi kamieńskiej biskup Herman von Gleichen - wystawił akt lokacyjny dla Koszalina, nadając mu tym samym prawa miejskie. Do tego historycznego wydarzenia doszło na terenie klasztoru cystersów w Bukowie Morskim (powiat sławieński, gmina Darłowo). Organizację miasta biskup powierzył dwóm niemieckim kolonistom - Markwardowi i Hartmanowi. Był też bardzo hojny dla nowego miasta nadając mu 100 łanów ziemi, 10 łanów Lasu Bukowego i prawo do założenia młyna (na sześć lat zwolnił też koszalinian z płacenia podatków). Nadanie praw miejskich miało przełomowe znaczenie dla Koszalina. Bo oto z niewielkiej osady usługowej działającej przy placówce norbertanów na Górze Chełmskiej przekształcił się w samodzielne miasto mogące decydować o własnym rozwoju. Akt lokacyjny, na wzorcu prawa lubeckiego, gwarantował miastu cywilizacyjny skok, a jego mieszkańcom awans do wolnego stanu mieszczańskiego.